شعر گیلکی که شاخهای ادبی و بازتابی اندیشهگرا از زبان گیلکی است، از قرن هشتم ه.ق به بعد نمود مکتوب یافته و پیش از این تاریخ، اشعار ثبت شدهی گیلکی بهدست نیامده است. ظهور جلوههای پایداری در شعر گیلکی، عموماً به سدهی اخیر و شکلگیری جنبشهای آزادی خواهانه، بهویژه نهضت مشروطه، نهضت جنگل، نهضت اسلامی و پس از آن، دفاع مقدّس برمیگردد. اشعار گیلکی در موضوعات پایداری، از نظر زبانی دارای بسندگیها و کژتابیهایی...

شعر بدون تصویرگری از اجزای طبیعت، مجموعه­ای بی­جان و بی­اثر است. در اشعار گیلکی مضامینی نظیر: قدرت و نقش طبیعت، رابطه­ی انسان با محیط زیست خود، فراورده­ها و تولیدات طبیعی، اخلاق زیست محیطی و مانند آن امکان وقوع می­یابند. پژوهش حاضر، با هدف مطالعه‌ی  اشعار گیلکی شاعران گیلکی‌سرای امروز، به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش است که «درون مایه و مضمون اصلی اشعار گیلکی زیست­محیطی شاعران گیلکی­سرا  بر ...

در این مقاله ابتدا دو نوع وزن عروضی (کمّی) و تکیه ای- هجایی در فارسی و گیلکی به صورت تطبیقی بررسی شده، سپس ویژگی های ترانه در آنها مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر این، به این نکته نیز اشاره شده است که گویش گیلکی به خاطر نداشتن گونة معیار و به علت ویژگی های خاص دستگاه مصوتی آن، اصولاً مناسب وزن عروضی نیست و اشعاری که به وزن عروضی در این گویش سروده شده، اصول شعر عروضی در آنها، معیار یا یک دست نش...

شیون فومنی از شاعران برجسته ی گیلان است که به فرهنگ و گویش گلیکی خدمت شایانی کرده است . اگر شیون چنان که باید در ایران و جهان شناخته شده نیست به دلیل گمنامی گویش گیلکی است . منظومه های گیلکی شاعر هر کدام در حد شاهکارند . اگر زبان این منظومه ها زبانی پر مخاطب و معتبری بود بی شک شهرت جهانی نصیب سراینده آن ها می شد . شیون اوضاع سیاسی و اجتماعی جامعه ی خود را در اشعارش باز نموده است او مدافع مردم...

طنز کلامی است هنری و خنده انگیز که ضمن انتقاد از شخص، تیپ اجتماعی، یا موضوعی خاص؛ هدفش اغلب اصلاح جامعه یا چون و چرا در یک اندیشه باشد. طنز ظریف است و ساخت آن هنر و استعدادی والا می طلبد. افراشته، شیون فومنی و مصطفی رحیم پور، سه شاعر موفق گیلکی سرا هستند که با محتوای عمیق اشعار خود، مخاطبان را به تفکّر و تأمل وامی دارند. اشعار گیلکی این سه شاعر ویژگی های مشترک بسیاری دارند که زمینه ای مناسب را ...

برای شناخت هر جامعه یا دوره ، شناخت فرهنگ آن دوره یا جامعه ضروری است. فرهنگ بومی گیلان ، همه دستاوردهای مادی و معنوی ای می باشد که انسان گیلانی در دوره های مختلف حیات اجتماعی و تاریخی به آن دست یافته است. هرچند این سرزمین همواره از غنای فرهنگی برخوردار بوده است ، اما یکی از مشکلات اساسی فرهنگی آن ، فراموش شدن زبان بومی این قوم است. می-توان نبود مکان های فرهنگی -که به طور خاص به این شاخه از فرهن...

گیلکی از گویش­های شمال غربی ایران است که در کرانه‌های جنوب غربی دریای خزر در استان گیلان صحبت می‌‌شود و به همراه تالشی، مازندرانی و سمنانی گروه گویش­های خزر را تشکیل می‌دهد. این گویش گونه­های مختلفی در رشت، لاهیجان و لنگرود دارد، اما گونۀ کهن­تر و اصیل­تر آن؛ گالشی، گویش برخی کوه­نشینان شرق گیلان است. این گویش از زبان فارسی تأثیر زیادی گرفته‌است. تأثیر فارسی بر واژگان و ساخت آوایی گیلکی چنان اس...

گویش گیلکی از گویش­های ایرانی نو است که در ناحیۀ وسیعی از استان گیلان در حاشیۀ دریای خزر و نیز بخش­هایی از استان مازندران رواج دارد. این جستار اختصاص دارد به بررسی ریشه شناختی چند واژه از گویش گیلکی شرق گیلان. در هر مدخل، ابتدا ریشۀ ایرانی باستان و هندواروپایی واژه یا فعل مورد نظر و برابرهای آن در دیگر زبان­های ایرانی را آورده ایم، سپس به بررسی ساخت اشتقاقی آنها در گویش گیلکی، فرایندهای واجی و ...

از پیشینه ی آثار مکتوب به گویش گیلکی، چندان اتلاع دقیقی در دست نیست. بیشتر آثار گیلکی از دوره ی مشروته به بدد نوشته شده است. گویا دانشمندان زیادی در قرون سوم و چهارم هجری به زبان های گیلکی و تبری بر قرآن تفاسیری نوشته اند. در عهد دیالمه نیز ن ر دیلمی متداوی بود و قدیمی ترین شاعران گیلکی زبان در عهد آی بویه بوده اند. پیر شرفشاه دولائی، قاسم انوار، قدیمی ترین شاعرانی هستند که به گویش گیلکی شدر سر...